Merdivenköy Mahallesi Şair Arşi Caddesi No:40/4 34744 Kadıköy/İstanbul
tr

Çocuğum Bana Yalan Söylüyor

21.11.2022
158

Ebeveynleri endişelendiren ve yardım arayışına girdikleri sorunların başında gelenlerden biri; yalan söyleme alışkanlığı. Bu aslında evde yolunda gitmeyen şeyler olduğunun bir nevi işaretidir. Kimi zaman çocuğun birlikte vakit geçirdiği temel bakım verenlerden kaynaklanırken kimi zaman temelinde psikiyatrik bir neden olabilir.

Duygusal olarak ihmal edilen çocuklarda yalan söyleme alışkanlığı yaygındır. Her çocuk değer görmeye, önemsenmeye, duygularının anlaşılmasına, kuralları öğrenme ve uyma becerilerini kazanmaya ve sosyalleşmeye ihtiyaç duyar. Bunlar süreğen biçimde göz ardı ediliyorsa duygusal ihmalden söz edebiliriz. İhmalkarlığa örnek davranışlardan biri, yanlış bir şey yaptı diye çocuğa küsmektir. ’Artık seni sevmiyorum. Baban başka anne getirsin de gör.’’ gibi. Bebekliğinden itibaren bir bireye böyle davranılması onun kimliğinde izler bırakır. İhmale maruz kalan çocuklar ileriki yaşlarında özgüven ve/veya başkalarına güven problemi, karar verme ve özdisiplin sahibi olmada güçlük çekme, değersizlik hissi, dikkat problemleri, depresyon, kaygı problemleri, somatizasyona yatkınlık gibi pek çok psikolojik sorunla karşılaşabilirler.

Ailede çocukla kurulan ilişkide sert ve aşılması güç görünen duvarlar varsa, bu duvarlar çocuğu yalan söylemeye itmektedir. Ufak tefek yalanlarla başlayıp ne yazık ki giderek ustalaşırlar. Böylelikle aile içi çatışmayı ve kişisel isteklerinin reddedilmesinin önüne geçerler. Pek çok çocuk yalanı söylerken bundan hoşlanmadığı gibi bundan başka seçeneği olmadığını da ifade eder. ‘’Ne yapayım anlatsam da anlamazlardı. Yalan söyledim çünkü bana küsmelerini istemiyordum. İlişkimiz bozulsun istemedim.’’

Çocuk ebeveynini ya da başka bir yakınını, yalan söylerken yakalıyorsa aynı davranışı sergilemesi sürpriz olmaz. Sözlerden ziyade davranışların örnek alındığı erken çocukluk dönemiden itibaren, özellikle anne ve baba yalandan kesinlikle kaçınmalıdır. Çocuğun çevresindeki biri yalan söylüyorsa üstüne bir de yalan ona yarar sağlıyor gibi görünüyorsa, çocuk deyişiyle paçayı kurtarıyorsa, yalanın tercih edilme ihtimali artar. Bu nedenle ailenin bu davranışa gerekçe ararken bakacağı ilk yer aslında kendileridir. Çocuklarında görmek istediklerini evvela kendileri fiile dökmelidir.

Ebeveynler çocuklarını ihmal etmiyor ve dikkatli davranıyorken çocuk yalan söylüyorsa bunun sebebi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olabilir. Dürtüsel olan çocukların düşünmeden konuştuğu ve sonuçlarını hesap etmeden uçarı yalanlar söylediği görülmektedir. Mesela bir çocuk sevmediği teyzesinden ölü gibi bahsedebilir. Örneğin, ‘’Teyzem geçen yaz öldü.’’ derken, söylediği yalanın doğuracağı sonuçların o an hiç farkında değildir. Bir uzmandan yardım alarak aile üyelerinin bilgilendirilmesi, ardından yaşa uygun destek alınması ve çocuğa yardım edilmesi gereklidir.

Yalan söyleme sorununun üstesinden gelmek için ailenin tutumu birincil derecede önemlidir. Yalan fark edildiğinde ebeveynlerin verdiği ilk tepki çocuğun üzerine giderek bağırıp çağırma ve ‘’Sen sus cevap verme!’’ demek ise bilin ki bu yanlıştır.

Onları korkutmak ve kendilerini ifade etmelerini engellemek durumu daha çok çıkmaza sokabilir. Doğru olan ise; çocuğun yalan söyleme ihtiyacının sebebi iyice anlaşıldıktan sonra ebeveynlerin çocuğuyla ilişkisini zenginleştirmesidir.

Nasıl başa çıkacağım? Çocuğunuzdan mükemmel olmasını ve hiç hata yapmamasını beklemek acımasızcadır. Hata yapmalarına izin verin. Kuralları koyarken onlara da hamle yapabilecek boşluklar bırakın. Katı kısıtlamalar bilin ki yalana daha fazla teşvik ediyor. Her zaman cezalandırıp uzun nutuk çekmek yerine, duruma uygun yanıtlar vermeyi prensip haline getirin. Neden yalan söyledikleri konusunda anlaşılmaya ihtiyaç duyuyorlar, can kulağı ile dinleyin. Onlara güvenmek istediğinizi gösterin. İlginizi ve dikkatinizi almayı hak ettiklerini vurgulayın. Konuşurken hem kulağınız hem gözünüz tamamen onlarda olsun. Bunların ötesinde onların ilgi alanlarını keşfetmek için planlı etkinlikler yapın. Birlikte vakit geçirirken, onları tanımaya ve daha derin bağlar kurmaya çalışın. Becerilerini dikkatlice gözlemleyip yapamadıklarını değil yapabildiklerini konuşarak özgüvenlerini kazanmaları için onları destekleyin. Yaş ve gelişimlerine uygun ölçüde sorumluluk almalarını sağlayın. Sosyalleşmelerine izin verin. Çocuğa çocuk olduğunu unutmadan yaklaşarak psikolojik olarak sağlıklı yetiştirmek için çabalayın ki yalan huyu yerini dürüstlüğe ve şeffaflığa bıraksın.

Hizmetlerimiz Hakkında Daha Fazla Bilgi Almak İçin Bizi Arayabilirsiniz:
Whatsapp
Müşteri Temsilcisi
Müşteri Temsilcisi
Merhaba!
Size nasıl yardımcı olabiliriz?
1